ترخیص کالا

تجارت و اقتصاد هر کشوری، به فعالیت‌های تجاری بین‌المللی از جمله واردات و صادرات کالا وابسته می‌باشد. برای اینکه کالاهای وارداتی به کشور وارد و کالاهای صادراتی از کشور خارج گردند؛ نیازمند طی کردن مراحل و ضوابط و همچنین دریافت مجوزهای لازم می‌باشد. برای اینکه این کالاهای وارداتی یا صادراتی، وارد چرخه اقتصاد کشور گردند؛ ابتدا باید وارد گمرک شده تا از لحاظ قانونی مورد بررسی قرار بگیرند و تاییدیه دریافت نمایند؛که به این امر، ترخیص کالا از گمرک گفته می‌شود و تمامی این مراحل توسط شرکت بازرگانی اصولی شجاعی به بهترین شکل انجام می‌شود . در این مقاله قصد داریم تا شما را با مقوله ترخیص کالا، بیشتر آشنا نماییم.

ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا یکی از مهمترین و حیاتی‌ترین مراحل خدماتی گمرک می‌باشد که در طی آن باید مراحلی طی شود تا یک تاجر و شخص یا شرکت حقیقی یا حقوقی، مجوزهای لازم را جهت ورود و خروج کالا از گمرک دریافت نماید. مهمترین اصل ترخیص کالا از گمرک، تهیه و تکمیل نمودن مدارک لازم برطبق قوانین موجود در این امر و ارائه آن به مقامات مربوطه می‌باشد. جهت انجام این کار، ابتدا باید به سامانه ترخیص کالا وارد شده و سفارش مخصوص به واردات یا صادرات خود را ثبت و مدارک لازم را ارائه نمایید.

در واقع ترخیص کالا مجموعه عملیاتی است که طبق آن، شما مجوز لازم جهت ورود کالای خود را به کشور به طور قانونی و رسمی، دریافت می‌کنید. اگر به مراحل ترخیص کالا از گمرک آگاه باشید و قوانین مربوط به آن را آموزش دیده باشید؛ در این زمینه بسیار راحت عمل خواهید کرد و بدون مشکل، مراحل کاری خود را طی می‌نمایید اما در صورت آگاه نبودن، ضمن اینکه دچار مشکلات متنوعی در حین ترخیص خواهید شد؛ ضررهای مالی پیشامده را نیز باید پذیرا باشید.

مراحل ترخیص کالا از گمرک

بعد از انجام خرید و فروش کالای موردنظر و بسته‌بندی، کالاها توسط شرکت‌های حمل‌و‌نقل، بارگیری شده و به اداره گمرک تحویل داده می‌شوند. در این مرحله کالا قبض انبار دریافت می‌کند؛ ضمن اینکه وزن کل کالاها، همراه با شمارش بسته‌ها و نوع کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد تا در یک انبار مناسب نگهداری شده و بعد از پایان رساندن مراحل ترخیص و کارهای گمرکی، تحویل داده شوند. در اینجای کار، کالاها به دو دسته صادراتی و وارداتی تقسیم‌بندی می‌شوند که در زیر مدارک مورد نیاز هرکدام را بر می‌شماریم.

مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا برای صادرات

• قبض انبار

• فاکتور

• کارت بازرگانی صاحب کالا

• پروانه بهره‌برداری برای تولیدکننده

• لیست عدل‌بندی

• مجوزهای قانونی از قبیل گواهی بهداشت، گواهی استاندارد و ...

• وکالت نامه رسمی به ترخیص کار گمرک

مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا برای واردات

• بارنامه

• قبض انبار

• فاکتور یا اینویس

• برگه ترخیص کالا

• لیست عدل‌بندی

• پیش فاکتور یا پروفورما اینویس

• مجوز ثبت سفارش کالا

• گواهی بازرسی

• گواهی مبدا و بیمه نامه

• پروانه بهره‌برداری برای تولیدکننده

• مجوزهای قانونی موردنیاز

• کارت بازرگانی صاحب کالا

• وکالت نامه رسمی

• ثبت اظهارنامه کالا(کوتاژ)

پس از ثبت اطلاعات کالاهای وارداتی یا صادراتی در سامانه EPL، سریعاً اظهارنامه بسته می‌شود که اصطلاحاً به آن کوتاژ می‌گویند. اداره گمرک، یک کد اختصاصی به اظهارنامه اختصاص می‌نماید که به آن، سریال اظهارنامه یا شماره کوتاژ می‌گویند که برای هر محموله کالا، اختصاصی می‌باشد چون هر محموله یا بار به این شماره شناخته می‌شود. این شماره هشت رقمی در واقع در تمام مراحل ازجمله پیگیری، ترخیص، شرکت در کمیسیون یا ثبت شکایت نامه و ... مورد نیاز می‌باشد. شماره کوتاژ جهت پیگیری صفر تا صد فرآیند ترخیص کالا از هنگام تحویل کالا در گمرک تا زمان حمل و نقل و خروج کالا، کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اظهارنامه گمرکی چیست؟

اظهارنامه در حقیقت سندی است که مطابق آن، اطلاعات کالاهای وارداتی و صادراتی به گمرک اعلام می‌شود. طبق قوانین گمرک کشور، ترخیص کالاهای صادراتی و وارداتی بر اساس قوانین گمرک، آئین نامه‌های اجرایی و اسنادی همچون اظهارنامه گمرکی به انجام می‌رسد. به عبارت دیگر در زمان ترخیص کالا از گمرک، ابتدا مشخصات بار از روی برگه اظهارنامه مورد بررسی قرار گرفته و در صورت مطابقت با اظهارات تاجر یا صاحب کالا، اجازه ترخیص محموله صادر می‌گردد.

انواع مسیر ترخیص کالا از گمرک

کالاهای صادراتی در کل به سه دسته یا گروه مختلف مجاز صادراتی، مشروط صادراتی و ممنوع صادراتی تقسیم بندی می‌شوند که جهت ترخیص کالا از گمرک، گرفتن مجوز لازم برای هر گروه از کالاهای صادراتی ذکر شده، متفاوت می‌باشد. ضمناً صادرات برخی از محصولات و کالاها، نیازمند دریافت مجوز از بعضی ارگان‌ها و ادارات دولتی است. به طور مثال جهت صادرات دارو، نیازمند اخذ مجوز از وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو ایران می‌باشد.

در عملیات ترخیص کالا از گمرک، بر روی کالاها یک سری کنترل توسط کارشناسان گمرک انجام می‌گیرد که بر طبق قوانین اداره گمرک، کالا در سه مسیر متفاوت سبز، زرد و قرمز قرار می‌گیرد. از جمله عواملی که اظهارنامه را در سه مسیر ذکر‌شده قرار می‌دهند می‌توان به وضعیت کالا اعم از نو یا کهنه بودن، تولیدی یا بازرگانی بودن، داشتن سابقه قبلی در تجارت، وضعیت مالیاتی و فعال اقتصادی بودن تاجر، اشاره نمود.

مسیر سبز مختص کالاهایی است که مشمول استاندارد اجباری نیستند و باید به صورت اجمالی بررسی شوند. اظهارنامه‌های مسیر سبز، کمترین ریسک واردات را دارند و بدون ارزیابی و معمولاً در مدت زمان بسیار کم انجام می‌گیرند. در مرحله مسیر زرد ترخیص کالا، در واقع باز هم کالاها به صورت فیزیکی بررسی نمی‌شوند ولی اسناد اظهارنامه آنها با دقت و حساسیت بیشتری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. مجوزهای خاصی مانند مجوز وزارت بهداشت یا مجوز سازمان استاندارد جزو مسیر زرد بررسی هستند. این مسیر به چند روز زمان جهت بررسی نیاز دارد.

مسیر قرمز به روشی گفته می‌شود که اظهارنامه ها در آن به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرند و علاوه بر بررسی اظهارنامه، کالاها نیز به صورت فیزیکی بازرسی می‌گردند و در صورت لزوم، حتی آزمایشهای لازم نیز روی آنها انجام می‌گیرد. در واقع می‌توان گفت که کالاهای با ریسک بالا در این مسیر قرار می‌گیرند. همچنین ذکر این نکته ضروری است که یک مسیرترخیص کالای دیگر به نام مسیر آبی وجود دارد که مخصوص حالت‌های اضطراری است که البته در حال حاضر در ایران اجرا نمی‌شود.

حمل یکسره کالا

در فرآیند ترخیص کالا، به ورود و تحویل کالا بدون تخلیه و تحویل کالا در گمرک ورودی، حمل یکسره می‌گویند. طبق قانون واردات، ورود کالا و انتقال آن به گمرک کشور مقصد یا انبار کشور وارد کننده، بدون تخلیه بار و تحویل در گمرک ورودی، حمل یکسره کالا نام دارد. در انتقال به این روش، کالا بعد از خروج از انبار گمرک مبدا، توسط کشنده تریلی، کشتی یا هواپیما به همان شکل و حالت در گمرگ کشور مبدا تخلیه و تحویل داده میشود و با صدور پروانه ترانزیت داخلی، به گمرک مقصد، حمل یکسره خواهد شد.

حمل یکسره مناسب کالاهایی است که تجهیزات و امکانات لازم جهت نگهداری از آنها در گمرک وجود ندارد.کالاهایی از قبیل مواد فاسد شدنی خوراکی یا کالاهای آسیب پذیر یا شکستنی که احتمال می‌رود در فرآیند انبارداری دچار صدمه گردند. در برخی موارد نیز برای انتقال به شکل حمل یکسره، نیاز به تقاضای فرم اظهارنامه ترانزیت داخلی و انجام مراحل طولانی اداری نیست. به همین دلایل ذکرشده، حمل یکسره با کاهش تشریفات اداری و صرفه‌جویی در زمان، باعث تسریع و تسهیل فرآیند واردات و صادرات کالا می‌گردد. البته این نکته قابل ذکر است که حمل یکسره کالا در عملیات ترخیص کالا، مستوجب موجود زیرساخت‌هایی در این زمینه می‌باشد.

هزینه ترخیص کالا

واردات و صادرات کالا شامل دو روش قطعی و موقت می‌باشد که هزینه ترخیص کالا در هرکدام متفاوت است. در صادرات قطعی، هزینه‌های بارگیری، تخلیه، انجام آزمایش و تعرفه پرداخت می‌شود اما در صادرات موقت، تجار و بازرگانان از پرداخت بعضی هزینه‌ها مانند حقوق گمرکی یا سود بازرگانی معاف می‌باشند. هزینه‌های ترخیص کالا در گمرک در واقع از صاحب کالا یا نماینده او در هنگام ترخیص دریافت می‌شود که شامل وارد زیر می‌گردد:

• وزارت راه

• انبارداری

• دموراژ

• تی اچ سی

• عملیات بندری

• حقوق و عوارض گمرکی

• استاندارد و آزمایشگاه

• استریپ و حمل داخلی کالا

سخن آخر

عملیات ترخیص کالا از گمرک در برخی موارد شامل مراحل طولانی و زمانبری می‌باشد که جهت انجام درست کار ترخیص، لازم است تا آگاهی لازم و کافی برای انجام عملیات در این پروسه را داشته باشید. که البته بعضی از کالاها از قبیل کالای همراه مسافر و کالاهایی که به صورت نمونه و معرفی ارسال می‌گردند، شامل این عملیات نمی‌شوند. عملیات ترخیص کالا در واقع لازمه کار تجارت بین‌المللی است و کمک می‌کند تا کالا از طریق مبادی رسمی و قانونی به کشور وارد یا از کشور خارج گردد. چنانچه به مراحل ترخیص آگاه باشید؛ می‌توانید به خوبی این مسیر را طی نمایید و به مشکل برنخواهید خورد.