مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری - صنعتی

در این مطلب، به مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران، که در تاریخ 1373/19/02 با تایید اکثریت وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد به تصویب رسید، همراه با اصلاحات و الحاقات بعدی خواهیم پرداخت.

فصل اول - تعاریف

ماده 1- در این تصویب نامه واژه های زیر به جای عبارت های مشروح مربوط به کار می روند:

منطقه: هر یک از مناطق آزاد تجاری - صنعتی است که به موجب قانون تاسیس شده یا می شوند.

قانون: قانـون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهـوری اسلامی ایـران ـ مصوب 1372 و سایر قوانینی که در این زمینه در آینده تصویب خواهد شد.

قلمرو گمرکی: کشور جمهوری اسلامی ایران، آب های سرزمینی و حریم هوایی آن است که در آنجا قوانین گمرکی و صادرات و واردات کشور به طور کامل اجراء می شود.

شورای عالی: شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران.

سازمان: سازمان هر منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی.

عوارض بندری و فرودگاهی: وجوهی است که سازمان در قبال ارائه تسهیلات بنـدری و فرودگاهی برای حمل و نقل دریایی، هوایی و تردد هواپیما از صاحبان کالا و یا مؤسسات حمل و نقل هوایی دریافت می کند.

هزینه های خدماتی: وجوهی است که بابت خدمات انبارداری، تخلیه، باربـری، بارگیری، صفافی، خن کاری ، خدمات فوق العاده، آزمایش و تعرفه بندی، صدور گواهی مبدأ و خدمات دیگری که هنگام صادرات، واردات قطعی و موقت، ترانزیت، ترانشیپ و مرجوع کردن (اعاده به خارج) کالا انجام و توسط سازمان هر منطقه وصول میشود.

خَن اتاقکی است در ته بدنه یک کشتی یا قایق که در آن آب جمع می شود تا بعداً بتوان آن را به بالا پمپ کرد. از آب خن برای آتش نشانی هم استفاده می شود.

ارزش افزوده: مابه التفاوت قیمت کالا، پس از کسر ارزش موادی که در تولید آن به کار رفته است.

ارزش: در خصوص کالای وارده به مناطق آزاد عبارت است از بهای سیف کالا.

مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد: مقرراتی است که در چارچوب قانون چگونگی اداره مناطق آزاد با تصویب شورای عالی و توسط سازمان در مناطق آزاد اجرا می شود.

گمرک سازمان: واحدی از زیر مجموعه سازمان منطقه میباشد که مجری مقررات صادرات و واردات در هر منطقه است.

اداره گمرک مستقر در منطقه: واحدی از زیر مجموعه گمرک ایران است که مجری مقررات صادرات و واردات میباشد.

فصل دوم - فعالیت ها و عملیات مجاز گمرکی در منطقه و مقررات مربوط به آن

در فصل دوم به تمامی فعالیت ها و عملیات مجاز گمرکی در منطقه و مقررات مربوط به آن پرداخته شده است که تمامی این موارد به شرح زیر می باشند :

الف) ورود کالا به مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران

ماده 2- ورود هر نوع کالا به هر یک از مناطق مجاز است. به استثنای کالاهایی که به موجب شرع مقدس اسالم یا قوانین کشور که در آنها نام مناطق آزاد تصریح شده باشد ممنوع، یا بر اساس مقررات ویژه منطقه غیرمجاز می شود.

تبصره ـ ورود کالا با مبدا ساخت اسرائیل به منطقه ممنوع است.

ماده 3- سازمان مکلف است آمار ماهانه کلیه کالاهای وارده به منطقه را برای ثبت آماری گمرکی به وزارت بازرگانی و گمرک ایران، بفرستد.

ماده 4- ترتیب ورود کالا به منطقه تابع ضوابط تعیین شده به وسیله سازمان منطقه است که با کمترین تشریفات انجام میشود، ولی در هر حال رعایت مقررات و ضوابــط بهداشتی، امنیتی، فرهنگی و استاندارد بر اساس ضوابط مورد عمل در منطقه الزامی است.

تبصره ـ ضوابط بهداشت انسانی را سازمان با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین خواهد نمود.

ماده 5- ورود کالا به منطقه از راههای زیر مجاز و تابع این مقررات می باشد:

1. کالاهایی که از خارج یا سایر نقاط کشور و یا دیگر مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی کشور، وارد منطقه میشوند، چنانچه از نوع مصالح، ابزار و لوازم ساختمانی برای احداث واحد تولیدی، تجاری، خدماتی، مسکونی و فعالیت های زیربنایی (به استثنای وسایل تزئینی و مبل) باشند، با تشخیص سازمان منطقه و به میزان مورد نیاز از پرداخـت عوارض بندری و فرودگاهی معاف هستند ولی مشمول پرداخت هزینه های خدماتی میباشند.
2. ماشین آلات، مواد اولیه، اجزا و قطعات مورد نیاز تولید، تجهیزات و ابزارآلات تولیدی، قطعات یدکی ماشین آلات تولیدی وسایل نقلیه سرمایه ای (به استثنای اتومبیل سواری و قایق تفریحی) از پرداخت عوارض بندری و فرودگاهی معاف، ولی مشمول پرداخت هزینه های خدماتی می باشند.
3. کالاهایی که از خارج یا سایر مناطق آزاد کشور، (به استثنای کالاهای موضوع بندهای 1 و 2 این ماده) به منطقه وارد و ترخیص قطعی می گردند، مشمول پرداخت عوارض بندری و فرودگاهی می باشند و در صورتی که کالاهای مذکور صدور مجدد شوند صرفاً عوارض بندری و فرودگاهی اخذ شده، قابل استرداد خواهد بود.
4. ورود کالا به منظور نگهداری امانی در انبارهای زیر کلید منطقه برای مهلت معین مجاز است. انتقال کالای مذکور به این انبارها تابع تشریفات ترانزیت داخلی منطقه است و استفاده و نقل و انتقال کالا از این انبارها بدون اطلاع و کسب مجوز یـا انجام تشریفات به هر منظور تخلف از این مقررات محسوب می شود.
5. به استثنای مواردی که سازمان هر منطقه، ترتیب دیگری مقرر دارد، ورود کـالا از خارج، سایر مناطق آزاد کشور یا از قلمرو گمرکی، برای عرضه در نمایشگاه، صادرات مجدد، بسته بندی مجدد، تفکیک، درجه بندی، پاک کردن، مخلوط کردن و عملیات مشابه به صورت موقت و با پرداخت هزینه های خدماتی تحت نظارت سازمان هر منطقـه مجاز است. استفاده یا فروش این کالاها که از خارج وارد شده در منطقه بر اساس ارزش کـالا هنگام ورود به منطقه مشمول پرداخت عوارض بندری و فرودگاهی و انجام تشریفات ترخیص قطعی میباشد.تبصره ـ کالاهایی که به منظور تکمیل یا تعمیر از خارج یا از دیگر مناطق آزاد کشور یا از سایر نقاط کشور وارد منطقه میشوند به صورت ورود موقت و بر اساس ضوابط منطقه و با معافیت از عوارض بندری و فرودگاهی ولی با پرداخت هزینه های خدماتی مجاز است. مهلت نگهداری این کاالها به صورت موقت در مناطق حداکثر دو سال خواهد بود.
6. ورود و تخلیه کالا در بنادر منطقه که سازمان منطقه، اعلام می دارد، به منظور ترانشپیمنت و ترانزیت خارجی، با پرداخت هزینه خدماتی انجام تشریفات مقرر مجاز است.
7. کلیه کالاهایی که از خارج کشور به مقصد مناطق آزاد یا از مناطق آزاد به مقصد کشورهای خارجی از طریق سرزمین اصلی حمل می شود تابع مقررات و تشریفات ترانزیت خارجی موضوع فصل هفتم آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی بوده و در نهایت سادگی و با کمترین تشریفات انجام خواهد شد.

تبصره ـ ترانزیت خارجی کالاهای ممنوعه قانونی مستلزم اخذ مجوز از شورای عالی مناطق آزاد میباشد.

ب) صدور و خروج کالا از مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران

ماده 6- سازمان مجاز است با رعایت مقررات مربوط نسبت به صدور گواهی مبدأ برای کالاهایی که از منطقه خارج میشود، اقدام نماید. مراجع رسمی ذیربط در داخل کشور موظف هستند گواهی مبدأ صادره را بپذیرند.

ماده 7- صدور کالا از مناطق تابع ضوابط تعییــن شده به وسیله سازمان منطقه در چارچوب این مقررات است که در نهایت سادگی و با کمترین تشریفات خواهد بود.

تبصره: مانیفست وسایل نقلیهای که به مقصد کشورهای خارجی، دیگر مناطق کشور و یا سایر نقاط کشور از منطقه خارج میشوند با تأیید سازمان معتبر خواهد بود.

ماده 8- سازمان مکلف است آمار ماهانه کلیه کالاهای صادره از منطقه را برای ثبت آماری به وزارت بازرگانی و گمرک ایران ارسال نماید.

ماده 9- صدور و خروج کالا از منطقه طبق مقررات و به روش زیر مجاز است:

1. صدور کالای ساخته شده در منطقه به خارج از کشور یا دیگر مناطق آزاد کشور اعم از آنکه مواد اولیه به کار رفته در آن از داخل کشور و یا از خارج یا از دیگر مناطق کشور تأمین شده باشد مجاز و مستلزم تنظیم اظهارنامه صادراتی به منظور ثبت آماری میباشد.
2. ورود کالای تولید شده در منطقه به سایر نقاط کشور در حد ارزش افزوده به اضافه مواد اولیه داخلی به کار رفته در آن از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می باشد و تنها حقوق گمرکی و سود بازرگانی مواد اولیه و قطعات وارداتی به کار رفته در کالای یاد شده دریافت خواهد شد.
3. ورود کالاهای خارجی (اعم از کالای مصرفی، مواد اولیه و ماشین آالت و سایر کالاها) که عینا از منطقه به سایر نقاط کشور ارسال می شود، مجاز است ولی ترخیص آن موکول به رعایت مقررات عمومی صادرات و واردات و مقررات گمرکی کشور خواهد بود.
4. صدور کالاهای داخلی از منطقه به خارج کشور که عیناً صادر میشوند موکول به رعایت مقررات عمومی صادرات و واردات کشور است.
5. خروج کالاهایی که از سایر نقاط کشور، به منظور تعمیر یا تکمیل به صورت موقت به منطقه وارد می شوند و پس از تکمیل یا تعمیر به کشور اعاده می شوند مجاز و تابع تشریفات مقرر در قانون امور گمرکی می باشند و بابت ارزش دستمزد عملیات تعمیر یا تکمیل از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف بوده ولی قطعات و قسمت ها و لوازم تعویض یا اضافه شده که منشأ خارجی داشته باشند مشمول حقوق گمرکی و سود بازرگانی بر اساس مقررات عمومی صادرات و واردات کشور می باشند.
6. اعاده عین کالای وارده خارجی به خارج از کشور یا اعاده کالای وارده از سایر نقاط کشور به داخل کشور، با اجازه سازمان منطقه مجاز است.
7. خروج موقت کالا از منطقه به منظور تعمیر یا تکمیل در خارج یا در سایر نقـاط کشور (به استثنای کالاهایی که از سایر نقاط کشور به منطقه وارد شده است) با مجوز قبلی سازمان مجاز و هنگام بازگشت به منطقه از عوارض بندری و فرودگاهی معاف است.

ماده 10- صدور یا خروج کالا از اماکن منطقه تحت هر یک از عناوین مذکور در بندهای ماده (9)، در صورت استفاده از خدمات و امکانات منطقـه، مشمول پرداخت هزینه های خدماتی به منطقه خواهد بود.

ج) مقررات کالای همراه مسافر

ماده 11- مسافرانی که از کشورهای خارج یا سایر مناطق، از طریق فرودگاه ها یـا بنادر مجاز مستقیماً وارد منطقه می شوند اعم از ایرانی و یا خارجی مجازند کالا در حدی که جنبه تجاری نداشته باشد (به استثنای کالای ممنوعه شرعی و قانونی) به منطقه وارد و با معافیت از عوارض بندری و فرودگاهی ترخیص نمایند.

تبصره - اشخاص حقیقی یا حقوقی که قصد اقامت بیش از یک سال در منطقه را دارند و اقامت آنان به تأیید سازمان برسد می توانند برای یک بار لوازم خانه و محل کار خود را در حد متعارف و با معافیت از عوارض بندری و فرودگاهی به منطقه وارد نمایند.

ماده 12- مسافرانی که مستقیماً از طریق منطقه، از کشور خارج میشوند مجازنــد کلیه کالاها (به استثنای کالاهای ممنوعه شرعی یا قانونی) را مشروط به اینکه جنبه تجاری نداشته باشد بدون نیاز به اخذ مجوز با خود خارج نمایند.

تبصره ـ خروج اشیاء عتیقه، کتابهای خطی و قدیمی، آثار فرهنگی اصیل و انواع سکه مجاز نیست.

ماده 13- کالای همراه مسافرانی که قصد دارند از منطقه خارج و به سایر نقاط کشور سفر نمایند مشمول مقررات عمومی صادرات و واردات کشور خواهد بود.

د ) مقررات مربوط به تخلفات

ماده 14- کالایی که ورود آن ممنوع یا برابر مقررات منطقه قابل ترخیص نباشد به استثنای کالاهای ممنوعه شرعی (به اعتبارخرید، فروش و یا مصرف) یـا کالاهـای ممنوعه قانونی که در آنها نام مناطق آزاد تصریح شده باشد، هرگاه به منظور ورود قطعی با نام ومشخصات کامل و صحیح اظهار شود سازمان باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نماینده وی کتبا اخطار کند که حداکثر ظرف مدتی که سازمان تعیین میکند کالا را از منطقه خارج نماید. کالاهای ممنوعه شرعی و قانونی که در آنها نام مناطق آزاد تصریح شده باشد مشمول مقررات مربوط خواهد بود.

ه) مقررات متفرقه

ماده 1۵- هرگاه پس از ترخیص کالا معلوم شود وجوهی که وصول آن به عهده سازمان میباشد بیشتر یا کمتر از آنچه مقرر بوده دریافت شده است، سازمان و صاحب کالا میتوانند ظرف شش ماه از تاریخ امضای سند ترخیص کالای مورد بحث، حسب مورد مابه التفاوت را از یکدیگر مطالبه و دریافت نمایند.

تبصره 1- در صورتی که بخشی از وجوه دریافتی بابت ورود کالای موضوع ماده ( 66) قانون امور گمرکی -مصوب -1390 با اصلاحات بعدی آن توسط سازمان وصول شده باشد و گمرک جمهوری اسلامی ایران در اجرای ماده( 68) قانون یاد شده مراتب استرداد وجوه دریافتی را به سازمان اعلام نماید، سازمان مکلف است حسب درخواست ذی نفع، ظرف پانزده روز پس از اعلام گمرک جمهوری اسالمی ایران نسبت به استرداد وجوه مذکور اقدام نماید. مهلت درخواست استرداد وجوه دریافتی، با توجه به حکم مقرر در تبصره( 4) ماده (66) قانون مذکور، سه سال از تاریخ امضای پروانه یا پته گمرکی کالای ورودی خواهد بود.

تبصره 2 - سازمان های مناطق آزاد تجاری - صنعتی باید همه ساله اعتبار لازم را برای استرداد، در بودجه سالانه منظور نمایند.

تبصره 3 - پرونده های مرتبط با موضوع تا زمان ابلاغ این تصویب نامه، امکان استرداد را با تأیید دبیرخانه شورای عالی خواهند داشت.

ماده 16- مؤسسات حمل و نقل هوایی و دریایی و صاحبان یا دارندگان وسایل نقلیه ای همچون کشنده تریلی مکلفند هنگام ورود وسیله نقلیه به فرودگاه، بندر و یا راه زمینی مجاز یک نسخه فتوکپی یا رونوشت از بارنامه هر قلم از محصولات خود را به ضمیمه فهرست کل بار بـه سازمان تسلیم نمایند.

ماده 17- کنترل و نظارت بر ورود و صدور کالا از مناطق آزاد به سایر نقاط کشور توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران صورت می گیرد. سرپرست گمرک مستقر در منطقه بـا معرفی سازمان و حکم رئیس کل گمرک منصوب میشود.

تبصره - کنترل و نظارت بر ورود و صدور کالا از مناطق آزاد به سایر کشورها توسـط گمرک سازمان بر مبنای این مقررات و دستورالعملهای اجرایی مربوط انجام میپذیرد.

این تصویب نامه در تاریخ 1373/03/08 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.