شیوه نامه اجرایی به منظور یکسان سازی و ایجاد یکپارچگی در اجرای مقررات مربوط به کالاهای تجاری، مسافری و ورود کالاهای تولید یا پردازش شده در مناطق آزاد تجاری صنعتی

کلیه گمرکات مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی

با سلام و احترام

به منظور یکسان سازی و ایجاد یکپارچگی در اجرای مقررات مربوط به کالاهای تجاری، مسافری و ورود کالاهای تولید یا پردازش شده درمناطق آزاد و ویژه اقتصادی موضوع مواد ۱۵ و ۱۶ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ۱۱ قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی و بند ب ماده ۱۱۲ قانون برنامه پنجم توسعه، همچنین مفاد مصوبه شماره ۳۱۶۳۹/ت ۴۸۰۰۳ ک مورخ ۹۱٫۲٫۲۰ وزیران محترم عضو شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (تصاویر پیوست) شیوه نامه ذیل تهیه و جهت اجرا ابلاغ می گردد:

الف:کالاهای تولید یا پردازش شده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

1 - بر اساس نامه شماره ۹۳۲٫۳۲٫۱۹۶۴ مورخ ۹۳٫۴٫۲۴ شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (تصویر پیوست)کلیه مصوبات قبل ازجلسه ۴۱۵ بایستی مجدداً در کمیسیون مطرح گردد لذا مقتضی است از پذیرش این دسته از مصوبات خودداری و ذینفعان را جهت اخذ مصوبه جدید به کمیسیون مذکور راهنمایی نمایند.

2 - در صورتیکه مواد اولیه و قطعات خارجی بکار رفته در کالاهای تولید یا پردازش شده در مناطق پیش از انجام فرآیند تولید اظهار گردد به لحاظ اینکه هنوز فرآیند تولید محقق نگردیده است ترخیص آن با رعایت کلیه مقررات،پرداخت کامل حقوق ورودی و وجوه متعلقه اخذ ثبت سفارش و سایر مجوزهای لازم امکانپذیر خواهد بود که در این حالت کالای مزبور بایستی در جدول ۴(مواد و قطعات داخلی بکار رفته در تولید) درج و در صورت اخذ مصوبه مربوطه از کمیسیون تعیین ارزش افزوده و رعایت سایر مقررات هنگام ورود کالای تولید شده به سرزمین اصلی مبلغی معادل درصد ارزش افزوده از حقوق ورودی پرداخت شده قابل استرداد خواهد بود .

به عنوان مثال چنانچه حقوق ورودی مواد اولیه و قطعات خارجی بکار رفته در تولید کالایی ۴۰ درصد و میزان ارزش افزوده دریافتی از کمیسیون تعیین ارزش افزوده ۳۵ درصد باشد آنگاه 26=(35%-1)×40 که به این ترتیب مأخذ حقوق ورودی قابل دریافت از ۴۰ درصد به 26 درصد کاهش میابد.

ضمناً پذیرش درخواست استرداد حقوق ورودی همزمان با ورود کالای تولید شده به سرزمین اصلی مدنظر می باشد.

3 - به استناد تبصره ۱ بند ب ماده ۱۱۲ قانون برنامه پنجم «مواد اولیه و کالاهای واسطه ای خارجی بکار رفته در تولید، مشروط به پرداخت حقوق ورودی ،در حکم مواد اولیه و کالاهای داخلی محسوب میشود.»بر این اساس چنانچه مواد اولیه و کالاهای واسطه ای خارجی بکار رفته در تولید پس از انجام فرآیند تولید و هنگام ورود کالای تولید شده به سرزمین اصلی، بر اساس جدول ۵ منضم به مصوبه کمیسیون تعیین ارزش افزوده به گمرک اظهار گردد، در حد درصد مجاز قابل ورود کالا صرفاً با اخذ حقوق ورودی ضمن کسر معافیت ارزش افزوده(مطابق با مثال مندرج در بند ۲) و بدون نیاز به ثبت سفارش و سایر مجوزهای قانونی و مقرراتی، و در خصوص مازاد بر درصد مجاز قابل ورود کالا نیز به همین منوال لیکن با اخذ ثبت سفارش جهت مواد خارجی بکار رفته در کالای تولید شده نسبت به انجام تشریفات گمرکی مربوطه اقدام نمایند.

تبصره ۱: مطابق با نامه شماره 89210-5992 مورخ 9/12/89 دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران مبتنی بر اعلام نظر شماره 1034/30/892 مورخ 1/12/89 دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه که طی دستور العمل شماره 9283/258228/113/626/73 مورخ 24/1/90 به گمرکات مناطق ابلاغ گردید، اخذ کلیه مجوزهای قانونی متعلقه (نظیر ،استاندارد بهداشت قرنطینه و....) جهت کالاهای تولید شده در مناطق (کالای تمام شده)چه در حد درصد مجاز قابل ورود کالا و چه مازاد بر آن، هنگام ورود به سرزمین اصلی الزامی است.

تبصره 2 : در هر حالت ورود کالای تولید شده در مناطق به سرزمین اصلی (چه در حد درصد مجاز قابل ورود و چه مازاد بر آن) منوط به ترخیص مواد اولیه و قطعات خارجی بکار رفته در تولید مطابق با بند ۲ و یا ۳ فوق الذکر(حسب مورد) خواهد بود.

تبصره 3 : حقوق ورودی مواد اولیه خارجی بکار رفته در تولید ضمن لحاظ معافیت ارزش افزوده (چه در حد "درصد مجاز قابل ورود" و چه "مازاد بر آن") دریافت گردد.

تبصره 4 : با توجه به نامه شماره ۷۵۵۸ مورخ 9/2/93 مدیر کل محترم دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی سازمان ملی استاندارد ایران، چنانچه کالاهای وارده از طریق مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی مشمول نظارتهای قانونی سازمان مذکور در محدوده این مناطق بوده و دارای پروانه علامت استاندارد ایران باشد، هنگام ورود این دسته از کالاها از منطقه به سرزمین اصلی نیاز به اخذ مجدد مجوز استاندارد نخواهد بود.

٤- هرگونه تغییر در جداول ۴ و ۵ که موثر در قیمت CIF کالا و نیز تغییر در نوع تولید بوده باشد منوط به طرح مجدد موضوع در کمیسیون تعیین ارزش افزوده بوده و گمرکات مناطق مجاز به جایگزین نمودن اطلاعات در جداول مربوطه نمی باشند مگر اینکه کمیسیون مزبور در این خصوص ترتیب خاصی مقرر یا نسبت به موضوعی موافقت کلی نماید و مراتب نیز از سوی مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه به گمرکات مربوطه ابلاغ گردد.

5- در خصوص مواد اولیه و قطعات داخلی بکار رفته در ،تولید در هنگام و ورود کالای تولید شده به سرزمین اصلی ارائه اسناد و مدارکی دال بر ورود این دسته از مواد و قطعات از سرزمین اصلی و از مسیر مجاز به منطقه الزامی است.

٦- مقرر گردد برای هر واحد تولیدی پرونده ای (سیستمی) تشکیل و در آن کلیه اطلاعات مربوط به واحد تولیدی شامل مصوبات کمیسیون تعیین ارزش افزوده جداول ۴ و ۵ مربوطه، عملکرد اطلاعات پروانه های مربوط به مواد اولیه و همچنین احکام ورود کالای وارد شده به سرزمین اصلی اسناد ترانزیتی و سایر موارد مشابه به دقت ثبت و به سهولت قابل دسترسی باشد.

7 - هر واحد تولیدی هنگام درخواست ورود کالای تولید شده خود به سرزمین اصلی موظف است آمار تعداد و مقدار کالای مازاد بر درصد مجاز قابل ورود خود را پس از تأیید سازمان عامل منطقه مربوطه به گمرک ارائه نماید به هر تقدیر گمرک می بایست اطمینان حاصل نماید کالاهای مازاد بر درصد مجاز قابل ورود که از تولیدات پیشین برجای مانده است در دفعات بعد در کالای موضوع درصد مجاز وجود نداشته باشد.

8 - ارزش مندرج در جداول شماره ۵ صرفاً جهت دریافت درصد مجاز قابل ورود کالا واجد اعتبار است لذا آن گمرک ملزم است تا با رعایت مواد ۱۴ و ۱۵ قانون امور گمرکی و ۱۰ تا ۲۱ آئین نامه اجرایی آن نسبت به تشخیص ارزش و سپس اخذ حقوق ورودی بر اساس ارزش استنباطی اقدام نماید.

9 - با توجه به اینکه مطابق با بند ب ماده ۱۱۲ قانون برنامه پنجم و مصوبه شماره ۳۱۶۳۹ / ت ۴۸۰۰۳ک مورخ 20/2/91 هیأت محترم وزیران، تسهیلات مربوط به درصد مجاز ورود کالا و همچنین معافیت ارزش افزوده به کالاهای تولید یا پردازش شده در مناطق تعلق میگیرد و با عنایت به نامه شماره 411-210/92 مورخ 2/2/92 دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران و نامه شماره 1632226/93 مورخ 4/9/93 دفتر حقوقی، در صورتیکه شرکتهای تولید یا پردازش کننده در مناطق که بر اساس مصوبات کمیسیون تعیین ارزش افزوده مبادرت به امر تولید یا پردازش می نمایند نسبت به انتقال مالکیت کالای موضوعه به سایر اشخاص بر اساس قبض انبار قابل معامله اقدام نمایند، هنگام ورود کالای موصوف به سرزمین اصلی استفاده از تسهیلات فوق الذکر توسط اشخاص اخیر پس از احراز مالکیت کالا و ارائه موافقت کتبی تولید کننده مربوطه بلامانع خواهد بود.

10 - پذیرش مصوبات کمیسیون تعیین ارزش افزوده و جداول ۴ و ۵ مربوطه از سوی آن گمرک منوط به ابلاغ آن از طریق مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه و یا دفتر صادرات (حسب مورد) می باشد. بدیهی است در خصوص هر قلم کالا (موضوع هر ردیف مصوبه و جداول ۴ و ۵ مختص به آن کالا)، یک بار ابلاغ کافی به مقصود بوده و مادامیکه در اطلاعات مندرج در جداول مذکور تغییری رخ ندهد نیاز به ابلاغ مجدد آن نخواهد بود.

تبصره: صادرات مواد و مشتقات نفتی علاوه بر رعایت مفاد این بند مستلزم رعایت دستورالعملهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بخشنامههای مربوطه و صرفاً از مناطق آزاد و ویژهی مجاز امکانپذیر خواهد بود.

11 - کالاهای تولید شده در مناطق که به خارج از کشور صادر می گردد نیازمند اخذ مصوبه کمیسیون تعیین ارزش افزوده می باشند.

12 - مطابق با مصوبات جلسه ۴۶۷ و ۴۹۳ کمیسیون تعیین ارزش افزوده در خصوص رفع مشکلات واحدهای تولیدی مستقر در مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی مقرر گردید در صورتیکه واحدهای تولیدی مزبور مواد و قطعات بکار رفته در تولید خود را صرفاً از جدول شماره ۵ (مواد اولیه و قطعات خارجی) به جدول شماره ۴ (مواد اولیه و قطعات داخلی) بدون هر گونه تغییر در سایر جداول منتقل نمایند و تولید کنندگان مذکور نسبت به میزان درصد مجاز قابل ورود کالا و ارزش افزوده کالای تولیدی خود که در جلسات پیشین کمیسیون تعیین ارزش افزوده مصوب گردیده است هیچگونه ادعایی نداشته باشند از این پس تا اطلاع ثانوی نیاز به ارائه جداول و طرح توجیهی جدید به کمیسیون تعیین ارزش افزوده نبوده و این دسته از تولید کنندگان میتوانند نسبت به ورود کالا به سرزمین اصلی مطابق با میزان تعیین شده پیشین و با رعایت سایر مقررات اقدام نمایند.

تبصره: با توجه به مصوبات جلسات فوق الذکر، در صورتیکه کلیه مواد اولیه و قطعات خارجی به کار رفته در محصولات تولیدی شرکتهای مستقر درمناطق (جدول شماره ۵) قبل از فرآیند تولید ترخیص گردیده و به جدول شماره ۴ (مواد اولیه و قطعات داخلی) انتقال یابد، درصد مجاز قابل ورود محصول تولیدی برابر با یکصد درصد تعیین می گردد.

13 - بر اساس مصوبات جلسه ۴۹۵ کمیسیون تعیین ارزش افزوده در صورتیکه ملزومات بسته بندی مندرج در جدول ۴ (مواد اولیه و قطعات داخلی) از حیث کمیت و کیفیت دچار تغییر گردد، لیکن در مجموع ارزش مواد مندرج در جدول مذکور تغییری ایجاد نشود، نیاز به طرح مجدد موضوع در کمیسیون نبوده و اقدام بر اساس درصد مجاز قابل ورود و درصد ارزش افزوده پیشین بلامانع خواهد بود.

14 - بر اساس مصوبات جلسه ۴۸۸ کمیسیون تعیین ارزش افزوده کلیه شرکت هایی که محصولات آنها در کمیسیون تعیین ارزش افزوده مصوب گردیده اند (مشروط به اینکه در جداول ۴ و ۵ آنها تغییری ایجاد نگردد)، می توانند از نام های تجاری مختلف که گواهی نامه ثبت علامت معتبر از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور دریافت نموده اند پس از تایید اصالت توسط سازمان منطقه و دبیرخانه کمیسیون تعیین ارزش افزوده برای همان محصولات استفاده نمایند و نیاز به طرح مجدد موضوع در کمیسیون نخواهد بود.

15 - همانگونه که پیش از این نیز طی دستورالعمل شماره 70594/91 مورخ 20/4/91 اعلام گردید در صورتی که کلیه مواد اولیه و قطعات بکار رفته در تولید، ساخت ایران بوده و در گذشته از سرزمین اصلی به منطقه وارد شده باشد (مشروط به ارائه اسناد مربوطه)، هنگام ورود کالای تولید شده به سرزمین اصلی نیاز به اخذ مصوبه از کمیسیون ارزش افزوده نخواهد بود.

16 - انتقال مستقیم کالاهای وارده از مبادی ورودی دریایی ،زمینی ریلی و هوایی به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تحت رویه تیر و یا عبور خارجی و همچنین انتقال کالاهای تجاری یا تولیدی ما بین مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با رویه عبور خارجی امکانپذیر می باشد.

انتقال کالا از گمرکات داخلی به مناطق مذکور با استفاده از رویه مرجوعی و نقل و انتقال کالا از مناطق به گمرکات داخلی تحت رویه عبور داخلی میسر خواهد بود.

ضمناً در خصوص نحوه و چگونگی انجام تشریفات ،تیر عبور و یا مرجوع کالا به/از مناطق رعایت دستورالعمل های ،مربوطه صادره از سوی دفاتر ستادی ذیربط الزامی است.

ب:چگونگی ورود و خروج عمومی کالا به از محدوده مناطق

1 - ترتیبی اتخاذ نمایند تا نسبت به توزین و تشریفات مربوط به کالاهای تجاری وارده از سرزمین اصلی به منطقه بالعکس راساً تحت نظارت و کنترل مأمورین گمرک اقدام لازم صورت پذیرد و آن گمرک بر روند تخلیه و بارگیری کالاهای مزبور نظارت کامل داشته در هر مورد ورود و خروج کالا را کنترل و تأیید نمایند.

تبصره: در مناطق ویژه ورود و خروج کلیه کالاها از تمامی مبادی ورودی و خروجی منطقه بایستی تحت نظارت و کنترل گمرک انجام گیرد.

در مناطق آزاد نیز تا اطلاع ثانوی هر گونه ورود و خروج کالا مابین مناطق آزاد و سایر نقاط کشور، خروج کالا از منطقه به خارج تحت رویه صادرات و نیز کلیه مبادی خروجی مسافر از منطقه به سرزمین اصلی می بایست تحت نظارت و کنترلهای مستقیم گمرک باشد.

ضمناً باستناد مفاد تبصره ۱ ماده ۷۶ قانون امور گمرکی کلیه گمرکات مستقر در مناطق آزاد می بایست نسبت به استقرار در مبادی خروجی مسافر از مناطق آزاد جهت اجرای مقررات مربوط به مسافران خروجی از کشور اقدام نمایند.

۲- دفتر کل آن گمرک بصورت مکانیزه فعال شده نسبت به ثبت و ضبط اقلام وارده و خارج شده از منطقه اقدام گردد.

3 - در خصوص کالاهای تولید یا پردازش شده در منطقه و همچنین کالاهایی که به اعتبار قبض انبار قابل معامله (صادره از سوی سازمان منطقه) توسط صاحب اولیه کالا به سایر اشخاص واگذار گردیده است، با ارائه گواهی مبدأ صادره توسط سازمان منطقه و فاکتور ارائه شده توسط صاحب کالا، مشروط بر آنکه این دسته از اسناد مشخصات کامل کالا را بطور دقیق ذکر نموده باشند، نیاز به اخذ فاکتور و گواهی مبدأ دیگری از کشور مبدأ نمی باشد. بدیهی است هرگونه مسئولیت در صدور گواهی مبدأ بر عهده سازمان منطقه می باشد.

ضمناً گواهی مبدأ صادره توسط سازمانهای مناطق ویژه اقتصادی بایستی به تأیید گمرک مربوطه نیز برسد.

بدیهی است چنانچه کالا در منطقه تولید نگردیده و عیناً از خارج به منطقه وارد شده باشد هنگام ورود به سرزمین اصلی بایستی نام کشور سازنده در گواهی مبدأ صادره توسط سازمان منطقه قید گردیده باشد و بررسی ارزش نیز بر اساس مقررات مربوطه خواهد بود.

4 - ضروری است پرسنل آن گمرک بصورت ۲۴ ساعته (شبانه روزی) در دروازههای ورودی و خروجی که تردد افراد و وسایل نقلیه صورت میگیرد مستقر و تردد را براساس وظایف محوله کنترل نمایند.

5 - با عنایت به اینکه مسئولیت نگهداری کالا در مناطق مذکور بر عهده گمرک نمیباشد لذا دریافت حق بیمه وجاهت قانونی نخواهد داشت.

6 - کلیه کالاهایی که در گمرکات کشور اظهار و موفق به اخذ مجوزهای قانونی مربوطه(از قبیل استاندارد، بهداشت، انرژی اتمی و....) نمی گردند امکان ترانزیت و یا مرجوع به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را نخواهند داشت و حسب مورد بایستی وفق مقررات و با حضور نماینده دادستانی معدوم و یا تحت رویه مربوطه از کشور خارج گردند.

چنانچه کالای مذکور در یکی از گمرکات مستقر در مناطق اظهار شده باشد، حسب درخواست ذینفع مبنی بر ابطال اظهارنامه ورود قطعی و در صورتیکه مشمول مقررات قاچاق و ماده ۱۰۸ قانون امور گمرکی نگردد، نسبت به ابطال اظهارنامه اقدام لازم معمول و با توجه به اینکه کالا در محدوده منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی (خارج از قلمرو گمرکی) قرار دارد لذا نیاز به تنظیم اظهارنامه مرجوعی نیز نخواهد بود.

7 - کالای موجود در محدوده مناطق آزاد و یا ویژه اقتصادی که به گمرک اظهار گردیده است مطابق با تبصره ۳ ماده ۵۴ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی، مشمول ماده ۲۴ این قانون و تبصره های ۱ و ۲ آن می باشد و هرگونه تغییر مالکیت و یا جابجایی و دخل و تصرف در کالای اظهار شده بایستی با هماهنگی و اجازه قبلی گمرک ضمن رعایت مقررات مربوطه انجام گیرد لذا مقتضی است مراتب (اظهار کالا به گمرک) بلافاصله و به نحو بایسته به سازمان منطقه ذیربط اطلاع رسانی گردد. بدیهی است در صورت اطلاع رسانی مسئولیت احتمالی ناشی از عدم رعایت مفاد این بند بر عهده سازمان مسئول منطقه خواهد بود.

پ: چگونگی اجرای مصوبه شماره ۱۸۶۹۹۴/ ت۲ ۴۷۲۵۷ه مورخ 26/9/90 هیأت محترم وزیران (کاهش سود بازرگانی کالاهای وارده از مناطق آزاد)

به استناد مصوبه شماره ۱۸۶۹۹۴/ت ۴۷۲۵۷ه مورخ 26/9/90 هیأت محترم وزیران "سود بازرگانی کالاهایی که بصورت تجاری از طریق مناطق آزاد تجاری- صنعتی به سرزمین اصلی وارد میشود، معادل پانزده درصد ارزش سیف کالاهای مذکور کاهش می یابد" بر این اساس رعایت موارد ذیل مورد انتظار میباشد:

1 - با توجه به اینکه تکلیف گمرک در مصوبه یاد شده صرفاً کاهش سود بازرگانی تا سقف مقرر می باشد و مرجع دیگری جهت اخذ مبلغ کاهش یافته مشخص نگردیده است لذا نیازی به ارائه گواهی سازمان منطقه مبنی بر دریافت مبلغ کاهش یافته از سوی ذینفع و ضمیمه آن به اظهار نامه نمی باشد.

ضمناً به لحاظ اینکه میزان واردات کالا از محل مصوبه فوق الذکر تا سقف سه میلیارد دلار در هر سال تعیین گردیده است، گمرکات مناطق آزاد موظفند نسبت به رعایت سقف مزبور بر اساس سهمیه ای که در مقاطع زمانی گوناگون از سوی مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه ابلاغ می گردد اقدام نمایند. بدیهی است در صورت عدم رعایت سقف سهمیه ابلاغ شده، مسئولیت پیامدهای احتمالی بر عهده مدیریت آن گمرک خواهد بود. بر این اساس مقتضی است در پایان هر ماه آمار دقیق(دلاری – ریالی) میزان کالای وارده از این طریق را مطابق با جدول پیوست به مرکز مزبور ارسال دارند.

آمار واردات کالا از منطقه آزاد............. به قلمرو گمرکی از طریق گمرک ........... از محل مصوبه شماره ۱۸۶۹۹۴ /ت ۴۷۲۵۷ هـ مورخ ۹۰٫۹٫۲۶ هیأت وزیران (۱۵ درصد مناطق آزاد)

2 - با توجه به اینکه کالای همراه مسافر و کالاهایی که مطابق با قانون ساماندهی مبادلات مرزی در قالب سهمیه مرزنشینان وارد میشود جهت مصرف شخصی بوده و جنبه تجاری ندارد لذا مشمول کاهش سود بازرگانی موضوع مصوبه مذکور نمی گردد.

3 - با عنایت به اینکه کاهش سود بازرگانی موضوع مصوبه پیش گفت و همچنین مصوبه شماره ۴۴۴۹۲٫۴۲۹۵۰ مورخ ۸۹٫۴٫۲۲ (تخفیفات مناطق محروم)، از سود بازرگانی کسر و در متن پروانه ورودی سود بازرگانی کاهش یافته درج و وصول می گردد لذا مطابق نظر سازمان امور مالیاتی کشور معاونت مالیات بر ارزش افزوده، هر آنچه در پروانه گمرکی تحت عنوان تخفیف حقوق ورودی اخذ نمی گردد مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود و صرفاً حقوق ورودی وصولی مبنای محاسبه قرار گیرد.ضمناً ملاک محاسبه و اخذ نیم درصد هلال احمر موضوع ماده ۱۶۳ قانون امور گمرکی نیز میزان حقوق ورودی وصولی مندرج در متن پروانه می باشد.

۴- در صورتیکه واحدهای تولیدی مستقر در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی صرفنظر از تسهیلات موضوع مواد ۱۵ و ۱۶ قانون مناطق آزاد و ماده ۱۱ قانون مناطق ویژه و مصوبه شماره ۳۱۶۳۹/ت ۴۸۰۰۳ ک مورخ ۹۱٫۲٫۲۰ هیأت وزیران (تسهیلات مربوط به درصد مجاز قابل ورود کالا و ارزش افزوده)،خواهان ورود کالای تولیدی خود به سرزمین اصلی بر اساس ماده ۱۴ قانون مناطق آزاد و ماده ۸ قانون مناطق ویژه باشند، بایستی ابتدا کتباً درخواست خود مبنی بر اعلام انصراف از دریافت تسهیلات مربوط به کالاهای تولید شده در مناطق (خاصه معافیت ارزش افزوده) و عدم طرح هر گونه ادعای احتمالی در آینده را به گمرک تسلیم و سپس کالای تولیدی خود را همانند کالای خارجی و ذیل ردیف تعرفه کالای تولید شده نهایی اظهار و با رعایت کلیه مقررات قابل ترخیص خواهد بود. بدیهی است در این صورت ثبت سفارش و همچنین قبض انبار و گواهی مبدأ صادره از سوی سازمان منطقه آزاد یا ویژه مربوطه بایستی مطابق با کالای اظهار شده باشد.

شایان ذکر است شمول تخفیف مناطق محروم به این گروه از کالاها با رعایت مقررات مربوطه امکانپذیر می باشند.

تبصره: اعمال مصوبه شماره ۱۸۶۹۹۴/ت ۴۷۲۵۴ه مورخ ۹۰٫۹٫۲۶ (کاهش سود بازرگانی کالاهای تجاری وارده از مناطق آزاد)در خصوص کالاهای موضوع این بند که از مناطق آزاد به سرزمین اصلی وارد می شوند بلامانع می باشد.

ت:مقررات ورود کالای همراه مسافر از ۴ منطقه آزاد اروند ارس، انزلی و ماکو به سرزمین اصلی

بر اساس مصوبه شماره ۵۶۷۴۰/ت ۴۵۰۵۹هـ مورخ ۹۲٫۳٫۸ هیأت محترم وزیران مقرر گردید:

"اجرای مقررات ورود کالای همراه مسافر به داخل کشور مندرج در ماده (۱۴) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران - مصوب ۱۳۷۲ - و ماده (۹) تصویب نامه شماره ۵۶۶۸۲/ت ۳۰۵هـ مورخ ۱۳۷۲٫۱۱٫۷ موضوع تعیین مقررات مربوط به مبادلات مرزی و بازارچه های مرزی و واردات کالا توسط کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور و مسافرانی که به کشور وارد میگردند، در مناطق آزاد تجاری - صنعتی ماکو، انزلی، ارس و اروند مجاز است. "

بر اساس ماده ۹ تصویب نامه شماره ۵۶۶۸۲/ت ۳۰۵ هـ مورخ ۱۳۷۲٫۱۱٫۷ ، مسافران ایرانی یا غیر ایرانی که از خارج کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی به کشور وارد میشوند علاوه بر اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل که به شرط غیر تجاری بودن از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است میتوانند یک بار در سال تا سقف ارزشی معادل ۸۰ دلار و با استفاده از معافیت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و در دفعات بعد تا سقف ارزشی معادل ۸۰ دلار بدون معافیت کالا وارد نمایند مشروط بر این که کالاهای وارده از نوع کالاهای ممنوع شرعی و قانونی نبوده و جنبه تجاری نیز نداشته باشد.

تبصره ۱ - یک دستگاه تلفن همراه و یک دستگاه کامپیوتر دستی یا کیفی همراه مسافر جزو لوازم شخصی وی تلقی می گردد.

تبصره ۲ – کولر،ماشین لباسشویی ماشین ظرفشویی، اجاق گاز،ویدیو،دوربین و سرویس ظروف همراه مسافران مذکور، مشمول حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی بوده همچنین آن قسمت از کالاهای همراه مسافر که مازاد تشخیص می گردد به استثنای کالاهای ممنوع شرعی و قانونی به شرط غیر تجاری بودن با پرداخت حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص است.

تبصره ۳ - کالاهایی که بر اساس فهرست کالاهای مسافری وزارت بازرگانی(صنعت، معدن و تجارت) قابل ترخیص نباشند، مشمول تسهیلات این ماده نخواهد بود.

بر این اساس مقتضی است دستور فرمایند نسبت به اعمال رویه مسافری موضوع مصوبه شماره ۵۶۷۴۰ /ت ۴۵۰۵۹هـ مورخ ۹۲٫۳٫۸ هیأت محترم وزیران در گیت مسافری مشخص شده در منطقه آزاد مربوطه با لحاظ نکات ذیل اقدام لازم معمول دارند:

1 - ترخیص کالاهای همراه مسافر مجاز به ورود و مستثنیات آن صرفاً بر اساس فهرست اعلامی از سوی سازمان توسعه تجارت ایران طی نامه شماره ۸۰۶۰۴۳ مورخ ۷۳٫۲٫۲۴ و شماره ۸۱۱۰۹۲۲ مورخ ۸۱٫۷٫۱ و شماره ۲۰۰٫۱۰۲ مورخ ۸۲٫۱٫۵ (تصاویرپیوست) امکانپذیر خواهد بود.

2 - سامانه نظارت بر تردد مسافر که توسط دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات تهیه شده است بایستی در گیت مسافری نصب و راه اندازی و همزمان با پذیرش سامانه صدور کارت مسافری منطقه آزاد از سوی آن گمرک مورد استفاده قرار گیرد.

امکانات مناسب جهت استقرار پرسنل فنی و اداری به منظور انجام امور محوله در ساعات تعیین شده و جهت پرسنل گارد بصورت ۲۴ ساعته مطابق با استانداردهای مورد نظر آن گمرک بایستی از سوی سازمان منطقه آزاد تهیه و در اختیار گمرک قرار گیر د.

توجه تشریفات مربوط به ورود کالای همراه مسافر از سه منطقه آزاد چابهار کیش و قشم نیز بر اساس قانون و آیین نامه قانون امور گمرکی خاصه ماده ۱۳۸ آیین نامه مذکور انجام خواهد گرفت.

ث: نحوه اعمال معافیتها در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی:

با توجه به انواع معافیت موجود در مناطق آزاد(چهار نوع) و مناطق ویژه (سه نوع) ذیلاً ترتیب و نحوه اعمال معافیتهای مذکور پس از احراز تعلق هر یک از آنها به کالای وارده توسط آن گمرک تشریح می گردد:

مناطق آزاد:

1 - در خصوص کالاهای وارده به مناطق آزاد که عیناً به سرزمین اصلی وارد میگردد و یا مواد اولیه و قطعات خارجی که قبل از انجام فرآیند تولید یا پردازش در محدوده این مناطق اظهار و ترخیص می گردند ابتدا معافیت مناطق محروم، سپس تخفیفات تعرفه ترجیحی و در پایان نسبت به محاسبه و اعمال معافیت مناطق آزاد اقدام گردد. بعنوان مثال چنانچه مأخذ حقوق ورودی کالایی برابر با ۴۰ درصد معافیت مناطق محروم برابر با ۲۵ درصد و معافیت موضوع تعرفه های ترجیحی برابر با ۱۰ درصد باشد، محاسبات مربوطه به شرح ذیل خواهد بود :

مآخذ سود بازرگانی=36%

(واحد درصد) مأخذ سود بازرگانی قابل وصول از ارزش گمرکی پس از کسر معافیت مناطق محروم

27=(1-25%)×36

سپس نسبت به محاسبه و کسر تعرفه های ترجیحی اقدام گردد:

(واحد درصد) مأخذ سود بازرگانی قابل وصول از ارزش گمرکی پس از کسر معافیت تعرفه ترجیحی

3/24=(10%-1)×27

و نهایتاً نسبت به کسر معافیت مناطق آزاد از مانده سود بازرگانی اقدام نمایند:

(واحد درصد) ماخذ سود بازرگانی قابل دریافت از ارزش گمرکی پس از کاهش سود بازرگانی مناطق آزاد

9/3=24/3-15

2 - در خصوص مواد اولیه و قطعات خارجی بکار رفته در تولید که پس از انجام فرآیند تولید اظهار و ترخیص می گردد به ترتیب نسبت به محاسبه و کسر معافیت ارزش افزوده معافیت مناطق محروم، تخفیفات تعرفه ترجیحی و نهایتاً کاهش سود بازرگانی مناطق آزاد اقدام نمایند.

با توجه به مثال پیشین چنانچه میزان معافیت ارزش افزوده برابر با ۳۰ درصد باشد با عنایت به اینکه معافیت ارزش افزوده از مجموع حقوق ورودی کسر می شود آنگاه:

مأخذ حقوق گمرکی پس از کسر معافیت ارزش افزوده

2/8=(1-30%)*4

مأخذ سود بازرگانی پس از کسر معافیت ارزش افزوده

25/2=(1-30%)*36

مأخذ سود بازرگانی پس از کسر معافیت مناطق محروم

18/9=(25%-1)×25/2

ماخذ سود بازرگانی پس از کسر معافیت تعرفه ترجیحی

17/01=(10%-1)×18/9

مأخذ سود بازرگانی نهایی پس از کاهش سود بازرگانی مناطق آزاد

2/01=17/01-15

مناطق ویژه:

به لحاظ اینکه در مناطق ویژه معافیت مناطق آزاد موضوعیت ندارد لذا نحوه محاسبه همانند مثالهای قسمت قبل در بند های ۱و ۲ و صرفنظر از معافیت مناطق آزاد خواهد بود.

تذکر: در اعمال معافیتهای مذکور که جملگی (به استثنای معافیت ارزش افزوده) صرفاً از سود بازرگانی کسر می گردد رعایت اولویتهای به ترتیب " ۱ - ارزش افزوده ۲- مناطق محروم ۳- تعرفه ترجیحی و -۴ مناطق آزاد" الزامی است.

بدیهی است پس از اعمال معافیت در اولویت های نخست چنانچه باقیمانده سود بازرگانی تکافوی تأدیه درصد کامل اولویتهای پایانی را ننماید و کسری از آن را شامل گردد نسبت به اعمال معافیت بمیزان باقیمانده اقدام نمایند.

مثال: با فرض اینکه ارزش کالا برابر با ۱۰۰۰ دلار باشد، در صورتیکه پس از لحاظ نمودن تخفیفات موضوع سه اولویت نخست میزان باقیمانده از سود بازرگانی برابر با ۵ درصد ارزش سیف کالا باشد، در محاسبه معافیت اولویت چهارم (مناطق آزاد) علیرغم اینکه میزان مصوب آن ۱۵ درصد ارزش سیف است، نسبت به اعمال ۵ درصد معافیت اقدام نمایند لیکن با توجه به اینکه برای واردات کالا از محل معافیت مذکور سهمیه ارزی تعیین گردیده است (به میزان سه میلیارد دلار در سال)، لذا در محاسبه میزان سهمیه ارزی بایستی ارزش کامل کالا (۱۰۰۰ دلار) محاسبه و لحاظ گردد مگر اینکه صاحب کالا تمایل به دریافت معافیت اخیر نداشته و از دریافت آن صرفنظر نماید.

ج : مقررات و ضوابط ورود ضایعات حاصل از تولید در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به سرزمین اصلی

۱- چنانچه ضایعات بر جای مانده از کالای تولید شده در منطقه تماماً حاصل از مواد اولیه داخلی (اعم از ساخت داخل و یا خارجی ترخیص شده) باشد، ورود آن به سرزمین اصلی (در حد کیل مصرف و درصد ضایعات تولید)، بدون نیاز به اخذ ثبت سفارش و پرداخت حقوق ورودی و صرفاً با ارائه مستنداتی دال بر عدم زیان بهداشتی و زیست محیطی امکان پذیر خواهد بود.

2 - چنانچه ضایعات حاصل از انجام فرآیند تولید متشکل از مواد اولیه خارجی ترخیص نشده باشد، ورود آن به سرزمین اصلی (در حد کیل مصرف و درصد ضایعات تولید)، بایستی تحت ردیف تعرفه خود (ضایعات)، ضمن اخذ حقوق ورودی و با رعایت مقررات صادرات و واردات و اخذ کلیه مجوزهای قانونی و مقرراتی امکانپذیر می باشد.

توجه: آنچه در موارد فوق الذکر آمده است مربوط به ضایعات قابل بازیافت میباشد و در خصوص ضایعات غیر قابل بازیافت منجر به معدوم که موفق به اخذ مجوزهای ورود مربوطه نمی گردند، می بایست اقدام لازم نسبت به معدوم نمودن کالا تحت نظارت مستقیم آن گمرک و سازمانهای ذیربط و مسئول در منطقه صورت پذیرد.

ضمناً در مواردی که کیل یا ضرایب مصرف کالای تولیدی (جهت برآورد میزان ضایعات) برای آن گمرک قابل تشخیص نباشد، نسبت به استعلام از سازمان ذیربط اقدام نمایند.

چ: سایر ضایعات موجود در منطقه

در صورتیکه ضایعات موجود در مناطق به منظور صدور از کشور اظهار گردد چنانچه بر اساس مقررات جاری مشمول عوارض صادراتی باشد با پرداخت عوارض متعلقه و رعایت سایر تشریفات مربوطه نسبت به مورد اقدام گردد.

ضمناً در خصوص کالاهای ضایعاتی که قصد ترانزیت از منطقه را دارند بایستی هماهنگی لازم با دفتر نظارت بر ترانزیت بعمل آورند.

با صدور این شیوه نامه کلیه دستورالعمل های مغایر پیشین لغو می گردد.

رونوشت:

• دبیرخانه محترم شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جهت استحضار.
• معاونت محترم توسعه مدیریت و منابع جهت استحضار.
• معاونت محترم حقوقی و نظارت جهت استحضار.
• معاونت محترم برنامه ریزی و امور بین الملل جهت استحضار.
• مدیر کل محترم دفتر محترم بازرسی و مدیریت عملکرد جهت استحضار.
• مدیر کل محترم دفتر محترم فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت استحضار و اقدام بایسته.